آشنایی با دیافراگم در لنزها (1)

دیافراگم در دوربین عکاسی به تیغه‌هایی گفته می‌شود که درون لنز قرار گرفته‌اند و با گشاد و تنگ شدن، میزان عبور نور را از روزنه میانی آنها که به آن اپرچر گفته می‌شود، کنترل می‌کنند. این تیغه‌ها که به طور معمول ۶ تا ۹ عدد هستند، طوری طراحی شده‌اند که با بازشدن، میزان نور را زیاد و با تنگ شدن، میزان نور را کم می‌کنند. بسیاری از دیافراگم‌ها مانند مردمک چشم کوچک و بزرگ یا تنگ و گشاد می‌شوند و با این عمل نور کمتر یا بیشتری به درون دوربین راه می‌یابد.

میزان بازبودن این روزنه توسط عددهایی تعریف می‌شود که از تقسیم فاصله کانونی به دست می‌آید. پله های کامل عدد دیافراگم در عکاسی به صورت زیر می‌باشد:

۱.۴-۲-۲.۸-۴-۵.۶-۸-۱۱-۱۶-۲۲-۳۲-۴۵

به طور مثال، اگر فاصله کانونی یک لنز قرار گرفته بر روی یک سنسور ۳۵ میلیمتری، ۵۰ میلیمتر باشد و دیافراگم لنز بر روی ۲ تنظیم شده باشد، قطر روزنه ایجاد شده توسط تیغه‌ها (که به آنها دیافراگم گفته می‌شود)، ۲۵ میلیمتر خواهد بود. اگر دیافراگم لنز بر روی عدد ۸ قرار گرفته باشد، قطر روزنه ۶.۲۵ میلیمتر خواهد بود. این اعداد از تقسیم فاصله کانونی بر اپرچر به دست می‌آید و هرچه اپرچر کوچکتر باشد، قطر روزنه و یا اپرچر بیشتر خواهد بود. به این دلیل است که اپرچر کوچکتر باعت بازشدن روزنه و اپرچر بزرگتر، باعث تنگ شدن روزنه می‌شود.

با گشاد و تنگ کردن این روزنه، نه تنها میزان ورودی نور به درون دوربین تغییر می‌یابد، بلکه عمق میدان نیز تغییر پیدا خواهد کرد. هرچه عدد دیافراگم، کوچکتر باشد، مساحت روزنه افزایش پیدا خواهد کرد و هرچه این مساحت بیشتر باشد، عمق میدان کمتر خواهد بود. به طور مثال، عمق میدان با f/22 بسیار بیشتر از عمق میدان با f/2.8 خواهد بود.

باید توجه داشت که در ایران، استفاده از کلمه دیافراگم به جای اپرچر اشتباه می‌باشد. دیافراگم تنها به تیغه‌ها گفته می‌شود و اپرچر به روزنه‌ای که در میان این تیغه‌ها ایجاد می‌شود، گفته می‌شود. در نتیجه، کلمه دیافراگم به طور اشتباه متداول شده‌است. در انگلیسی، کلمه دیافراگم به هیچ عنوان استفاده نمی‌شود.

عمق میدان (depth of field) چیست؟

دوربین فقط می تواند لنزش را در یک نقطه فوکوس کند، اما ناحیه ای از جلو و عقب این نقطه وجود دارد که همچنان شارپ و واضح دیده می شود. به این ناحیه عمق میدان (DOF) می گویند. سایزش متغیر است و با «کم عمق» (فقط یک ناحیه باریک شارپ دیده می شود) و «عمیق» (بیشتر عکس شارپ دیده می شود) بیان می شود.

عمق میدان، یا کنترل اینکه چه قسمت هایی از عکس شارپ بیافتد، یکی از مزایای داشتن دوربین SLR است. با چشمان خود به صحنه نگاه کنید، معمولا همه چیز در فوکوس است (مات نمی بینید). اما نیازی نیست عکس های شما هم این چنین باشند.

با تنظیم دوربین دیجیتال خود می توانید کاری کنید که فقط برخی از قسمت های عکس در فوکوس باشند. این به شما کمک می کند توجه مخاطب را به سمت سوژه جلب کنید.

ضریب f و اندازه دریچه دیافراگم

احتمالا می دانید که اندازه دریچه دیافراگم را با ضریب f مشخص می کنند. نکته جالب توجه این است که هرچه ضریب f بیشتر باشد (عدد بزرگتر) دریچه کوچک تر است. در عکس زیر این رابطه را بهتر مشاهده می کنید.

در عکس زیر سه راه رایجی (اندازه دریچه دیافراگم، فاصله کانونی لنز و مسافت فوکوس) که می توانید با آن ها روی عمق میدان تاثیر بگذارید نشان داده شده است. آن را روی دسکتاپ خود ذخیره کنید تا همیشه آن را داشته باشید.

منبع: وی کی
و
.lenzak.com