کارکردهای متفاوت مفهوم ژانر

مهم است که بتوان میان کارکردهای متفاوت مفهوم ژانر برای دست اندرکاران مختلف سینما تمایز قائل شد. در این میان سه نقش اصلی این مفهوم را باید تشخیص داد:

1- تولید: مفهوم ژانری الگو و معیاری برای تصمیمات تولید و وظایف ها فراهم می کند و در واقع این آگاهی ضمنی ، شیوه ارتباطی ویژه ای میان اعضای گروه سازنده ایجاد می کند.

2- توزیع : مفهوم ژانری روشی ابتدایی و بنیادین برای تفکیک محصول ( فیلم ) عرضه می کند و به این ترتیب نوعی شیوه ارتباطی اختصاری را میان تهیه کننده و پخش کننده یا میان توزیع کننده و نمایش دهنده شکل می دهد.

3- مصرف : مفهوم ژانری الگوهای استاندارد همدلی تماشاگر را تعیین می کند و به او روشی برای انتخاب می دهد. به این ترتیب ارتباط میان نمایش دهنده و مخاطب تسهیل می شود.

ژانر ( Genre )

مفهوم ژانر ، بر گرفته از کلمه فرانسوی به معنای « نوع » ، « دسته » و مشتق از واژه لاتین genus است.

تا پیش از قرن بیستم نام های ژانری به عنوان رده هایی عام برای تنظیم و دسته بندی شمار زیادی از متون ، کاربرد گسترده ای داشتند. به ویژه این مفهوم نقش مهمی در طبقه بندی و ارزش گذاری ادبیات ایفا کرده بود.

در بررسی های ادبی ، اصطلاح ژانر به اشکال مختلف به کار می رود تا به تمایزهای میان انواع متن اشاره کند:

نوع نمایشی ( حماسی/ تغزلی / دراماتیک) ، نوع رابطه با واقعیت ( داستانی/غیرداستانی ) ، نوع پی رنگ ( کمدی/ تراژدی ) ، ماهیت محتوا ( رمان احساساتی / رمان تاریخی / رمان ماجرایی ) و ...

فیلمنامه (script - screenplay)

داستانی است که همراه با توضیح صحنه‌ها برای ساخت فیلم نوشته می‌شود. به نویسندهٔ فیلمنامه، فیلم نامه نویس می‌گویند. عناصر فیلمنامه از داستان و شخصیت‌ها، صحنه‌ها، سکانس‌ها، پرده‌ها، موسیقی، مکان‌ها و ...تشکیل شده‌اند.

اگر بخواهیم فیلمنامه را به سه قسمت تقسیم کنیم و از آنها با عنوان، شروع، میانه و پایان نام ببریم اینگونه می توان توضیحش داد شروع: ایجاد مخمصه. شخصیت اصلی شما چه می‌خواهد؟ چه چیز لازم دارد؟ باید چه بکند که به آنچه می‌خواهد برسد؟ میانه: تعارض، عمل و عکس‌العمل. شخصیت اصلی برای به دست آوردن آنچه که می‌خواهد تقلا می‌کند و معمولاً در انتهای قسمت میانه شکست می‌خورد.

اما در اثنای این شکست شروع به درک نیازهای حقیقی‌اش می‌کند. پایان: تقلای نهایی، رفع مشکل و پیامد. پایان احساسی که در آن شخصیت اصلی پی می‌برد واقعاً به چه چیزی نیازداشته است، چه به آنچه که می‌خواسته برسد یا نرسد.

(منبع: وی کی)

سکانس پلان (plan-sequence)

اگر فیلم را به شکل یک کتاب داستان بدانیم می توان گفت که یک کلمه به عنوان یک نما یک جمله به عنوان یک صحنه و یک پاراگراف به عنوان یک سکانس باشد.

اما با این تفاوت که گاهی می شود یک نما چنان طولانی باشد که یک سکانس را در خود جای دهد و وظیفه سکانس را کامل کند که اصطلاحا به آن سکانس پلان plan-sequenceگفته می شود.

(منبع : seyedhassanmoosavi.blogfa.com)

کروماکی (ceramic)

نوعی جلوه ویژه است که  هرجا که رنگ آبی در نمای صحنه اصلی ظاهر گردد،‌سیستم به طور خودکار تصور زمینه‌ای را که توسط منبع ویدئویی دیگر گرفته شده است، به جای آن جایگزین خواهدکرد. بنابراین ،‌شخصی که در مقابل یک پرده آبی رنگ قرار دارد،‌ هنگام استفاده از روش کروماکی ،‌ مانند این است که روی زمینه دیگری منتقل شده است. زمینه می‌تواند هر رنگی داشته باشد. با استفاده از این تصویر ترکیب شده ،‌ می‌توان ترکیبهای ماهرانه دیگری ساخت که پایه تشکیل آنها همین تصویر مرکب باشد.

تصویر اصلی:

تصویر تصحیح شده:

تروکاژ (trucage)

ایجا تغییرات در قسمتی از یک پلان یا تلفیق دو پلان به صورتی که قسمتیهایی از هر دو پلان در یک پلان گنجانده شده باشد ما اقدام به یک تروکاژ ساده کردیم

یک مثال تصویری :

مثلا در یک پلان یک موجود غول پیکر در پشت یک ساختمان در حال حرکت هست
1 - در صورتی که پلان ساختمان ثابت باشد می توان بک ساختمان ( که می تواند تشکیل شده از ساختمانهای دیگر باشد یا آسمان ) بریده شود (در ویدئو و فیلم این کار متفاوت می باشد)

سکانس و پلان

اصولا به یک برداشت از یک صحنه پلان گفته می شود که از به هم چسبیدن چند پلان سکانس به وجود می آید
در یک فیلم سینمایی مثلا 70 سکانس داریم ( سکانس خانه , سکانس مدرسه و ... ) و ممکن است پانصد ,ششصد تا پلان داشته باشیم

هر کات در مونتاز ( یا در صحنه ) تشکیل دهنده پلان می باشد و

هر چه تعداد پلان ها در یک سکانس بیشتر باشد ریتم تند را به وجود می آورد ( که ریتم تند هم قوانین خود را دارد) و هر چه کمتر ریتم آرام تری را دارار خواهد بود

پس پلان زیر مجموعه سکانس می باشد

مثلا در یک سکانس که بار معنوی آن بالا هست ریتم آرام و کند را میطلبد و

در یک فیلم پلیسی در یک سکانس تعقیب و گریز ریتم تند را می پذیرد.

(مرجع: http://seyedhassanmoosavi.blogfa.com)

بخش های فیلم

بخش های فیلم عبارتند از:

1) سکانس 2) صحنه 3) پلان (نما) 4) برداشت

** البته لازم به گفتن است که ممکن است در شماره های 1 و 2 جابجایی هایی صورت بگیرد.

1) سکانس (sequence)

به بزرگترین واحد یک فیلم گفته می شود که پیوستگی و یکپارچگی موضوع دارد.

به عبارتی یک بخش یا فصل از فیلم که دارای یک موضوع  باشد که شامل یک تکه کامل از کنش است و در حالت معمولی محتوای یک تا پنج صحنه است.

2) صحنه (Scene)

بخشی از یک فیلم که در یک زمان و در یک مکان اتفاق می افتد. که در حالت معمولی شامل یک تا ده نما است.

3) نما (shot)

کوچکترین واحد فیلم می باشد.

در فیلمبرداری کار بدون وقفه و یک نفس دوربین را از زمان زدن کلید ضبط یا record تا زدن مجدد این کلید که ضبط را متوقف سازد گفته می شود. که به آن پلان ، برداشت یا take هم می گویند.

(در حال تکمیل شدن است ...)