موج نوی سینمای فرانسه

«موج نوی» فرانسه گرایش مشخصاً متفاوتی را در مورد فیلم نشان داد.

مشهورترین فیلم‌سازان آن یعنی «کلود شابرول»، «فرانسواتروفو»، «ژان لوک‌گدار»، «اریک رومر» و «ژاک ریوت» در دهه‌ی 1950 که همگی از نویسندگان نشریه‌ی «کایه دو سینما» بودند، تحت تأثیر نظریه‌های «آندره بازن» (که در واقع تئوریسین موج نوست) قرار داشتند؛ یعنی این فیلم‌سازان با دستیاری یک کارگردان معروف یا به‌‌طور کلی از طریق کسب تجربه‌ی فنی به صورت تدریجی، به فیلم‌سازی روی نیاورده بودند. این فیلم‌سازان، منتقد فیلم بودند و این یکی از جنبه‌های خاص سینمای موج نوست.

مجموعه‌ی مقالات و نقدهای سینمایی «بازن»، در کتاب «سینما چیست» جمع‌آوری شده است. نظریات «آندره بازن» در ضدیت با نظریات «آیزنشتاین» درباره‌ی اهمیت تدوین قرار دارد. اغلب، تدوین را به عنوان جانشینی برای میزانسن و حرکات دوربین تلقی می‌کنند. به جای قطع به کلوزآپی از چهره‌ی قهرمان، می‌توانیم از او بخواهیم که به نزدیک دوربین بیاید، یا می‌توانیم دوربین را برای گرفتن کلوزآپ او حرکت دهیم. «بازن» آشکارا میزانسن را بر مونتاژ ترجیح می‌دهد. او اعتقاد داشت که تدوین، تداوم فضایی – زمانی واقعیت را مختل و تحریف می‌کند. به عبارتی، ما در دنیای واقعی، پدیده‌ها را یک‌پارچه می‌بینیم و چشم خود را به اطراف می‌چرخانیم، یعنی پیوستگی تصاویر حفظ می‌شود.

اما سخنگوی اصلی منتقدان جوان «کایه دو سینما»، «فرانسوا تروفو» بود. او در مقاله‌ای مشهور تحت عنوان «گرایش انکارناپذیر در سینمای فرانسه»، سینمای سنتی فرانسه را به باد انتقاد گرفت و به جای آن خواستار «سینمای مؤلف» شد که در آن فردیت یک کارگردان بتواند بدون آنکه تحت تأثیر شالوده اقتصادی سینما و قدرت تهیه‌کننده قرار بگیرد به ‌طور آزاد شکوفا گردد. او در اواخر سال‌های دهه‌ی 50، با سرسختی از سینمای مؤلف دفاع می‌کرد؛ سینمایی که سرمشق آن کارگردانانی چون «رنوار»، «روسلینی»، «هیچکاک» و «لانگ» بودند.

نظریه‌ی مؤلف خود ریشه در عقاید نظریه‌پرداز مشهوری به نام «استروک» داشت که شهرتش به خاطر نظریه‌ی «دوربین – قلم» است. مطابق این نظریه دوربین می‌تواند جایگزین قلم نویسنده شود و همان انعطاف و ظرافت زبان نوشتاری در طرح عقاید مؤلف را به‌کار گیرد.

«مؤلف»، کارگردانی است که اغلب خودش فیلم‌نامه‌اش را می‌نویسد و خود بر تمامی مراحل ساخت فیلم به صورت مستقل و شخصی نظارت دارد. از دیدگاه نظریه‌ی مؤلف، فیلم محصول نهایی کار گروهی از هنرمندان نیست، بلکه ماحاصل کار یک فرد، یعنی کارگردان است. دیدگاه فیلم‌ساز هم‌چون یک نویسنده (مؤلف)، از طریق سبک فردی‌اش در اثرش نمایان می‌شود.

منبع: kanoon.ir